de foto van de kakkende indier

Het beeld staat voorgoed op mijn netvlies gebrand. Het decor was prachtig. De helrode maar nu nog aangename zon kwam langzaam op boven de Golf van Bengalen en op het strand waren de eerste vissers al druk in de weer. Een paar eenzame toeristen slenterden op hun blote voeten langs de waterlijn en genoten van de weerkaatsing van het zonlichte op de warme golven die zich lang uitstrekten op het bijna vlakke strand. Alles leek perfect, tot bij nader inzien bleek dat er nogal veel uitwerpselen verspreid lagen over het natte zand. Een oude man kwam midden op het strand zitten, hurkte zich en begon te doen wat hij moest doen. Om hem niet te storen wendde ik mijn hoofd naar de andere kant, ik zou het zelf ook niet graag hebben als mensen daar op staan te kijken. Ik had ook het verhaal van deze mensen gehoord. Ze kwamen uit een andere staat maar zijn daar moeten vluchten omdat de regering hun dorp vernield had om er een grote haven te bouwen. Nu wonen ze hier, samengepakt, in wat volgens de toeristenfolders triomfantelijk het grootste vissersdorp van Azië wordt genoemd. In deze sloppenwijken zijn geen sanitaire voorzieningen en de vluchtelingen zijn genoodzaakt naar het strand te gaan, waar het water hun afval tenminste meeneemt. Uit mijn ooghoek kon ik echter zien dat twee toeristen een heel andere reactie hadden. Het fototoestel werd snel scherp gesteld en de oude kakkende man werd meermaals gefotografeerd alsof het een dier uit de zoo was. Ik zie ze al thuis komen die toeristen, om tegen hun vrienden het cliché van de vuile Indiër te bevestigen en te klagen over hoe vuil de stranden in Indië wel niet zijn. Ik fantaseer dan dat ze uit New Orleans zijn en dat de orkaan Katrina hun huis vernietigde en dat ze genoodzaakt zijn om wachtende op hun redding in hun ondergelopen tuin hetzelfde te moeten doen en dat er dan een Indische miljardair langs komt die hun langs alle kanten fotografeert. Misschien wijd ik teveel uit, maar wat ik wil zeggen is dat reizen niet altijd ogen doet open gaan, maar even goed kan dicht doen. Vaker wel dan niet. Het is de val waar je snel intrapt, begeleid door een bepaald soort reisliteratuur, televisie en reisverhalen van vrienden die bij jezelf een beeld scheppen van een soort India dat er niet is. Het 'echte' India bestaat niet maar is een perceptie en vaak is die perceptie o zo eenzijdig. Daarnaast zegt dit 'incident' veel meer over de toerist dan over de indier. De toerist als een vulgaire voyeur die zich totaal niets aantrekt van zijn eigen gedrag en voortdurend op zoek is naar het 'exotische' of 'het andere'. Het is jammer genoeg geen alleenstaand voorbeeld. Als je meer wilt lezen over bewust reizen, over reisliteratuur an sich en over interculturele communicatie en perceptie dan is het boek van Walter Lotens, ticket naar Shangrila, zeker een aanrader (zie de boekbespreking hieronder).