Walter Lotens "ticket naar shangril-la"

Voor Walter Lotens is reizen een continuüm geworden: de ene reis vloeit over in de andere. Zijn boek, "ticket naar Shangri-la", is een essay over een voortdurende zoektocht naar zowel zichzelf als de andere. Hij schuwt daarbij geen taboes en durft door ballonetjes te prikken die hij zelf ook ooit opblies. De alternatieve back-packer die met de lonely planet in de hand de wereld afschuimt naar het eigen geluk wordt laagje per laagje uitgekleed. Daarmee is dit boek uiterst confronterende maar erg leerrijke literatuur voor iedereen die zich liever reiziger dan toerist laat noemen. De verborgen meester-slaafrelaties die als vriendschappen worden ingebeeld, de interculturele communicatie die stereotypes eerder bevestigt dan ontkracht en het verschil in standpunt, van een rijke westerling die behoefte heeft aan een zoektocht naar een eigen identiteit versus een arme zuiderling die behoefte heeft aan een verbetering van diens basisbehoeftes. Het is de harde realiteit die veel reizigers niet willen zien. Het ontheemd zijn, zoals bij veel langdurige reizigers het geval is, krijgt een constructieve plaats, ook al blijft de auteur, die zelf jaren in Suriname woonde, het er moeilijk mee hebben. Hij beschrijft de persoon van een tussenfiguur, iemand die door ontheemd te zijn aan de zijlijn van de eigen gemeenschap kan staan en van daar uit observaties kan maken die onmogelijk zijn voor iemand die er altijd mooi binnen is gebleven. Het begrip thuis zijn verschuift bij hem van een omgeving naar een gevoel dat meer bij jezelf ligt en afhangt van hoe je je aanpast aan een nieuwe situatie. Naipaul, Kapuscinsky en Lemaire zijn slechts enkele schrijvers waar hij vol lof over is, omdat ze de drijfveren van het literaire reizen mooi samenbrengen: nieuwsgierigheid, een zucht naar avontuur, ontdekking, historische analyse en persoonlijke lering. Andere schrijvers krijgen kritiek omdat ze vaak aan de oppervlakte blijven of meedoen aan de rage van het spannende buitenlandse avontuur dat iedereen graag leest maar enkel het 'exotische' en de zoektocht naar het verloren paradijs benadrukt. Lost Horizon en The Beach krijgen dan weer (in mijn ogen zeer terecht) lof, omdat ze net een karikatuur zijn van dit soort reisliteratuur. Met begrippen als escapisme en mcdisneyization is zijn boek niet altijd vlot leesbaar zoals bovenstaande klassiekers, maar daarmee zou hij ook zijn doel niet bereiken. Lotens schrijft om je te doen nadenken over je eigen houding als reiziger en als je jezelf niet te veel vragen wilt stellen dan lees je dit beter niet. Het boek is volgens Walter immers een betoog om kritisch en creatief om te springen met een ruimtelijke beweging die het wereldbeeld van de 21ste eeuw een flink stuk zal bepalen. Als reizen voor jou net als voor Walter de mooiste, maar misschien ook wel de moeilijkste en daardoor ook de meest boeiende activiteit ter wereld is dan is dit boek een must. (bestellen via walterlotens@yahoo.com voor 12euro+2euro port, of zonder port afhalen in Borgerhout)