maandag, januari 12, 2009
vrijdag, november 14, 2008
China's woelige woestijn
29 oktober 2008 (MO) - Een eeuw geleden werd de Chinese provincie Xinjiang nog voor tachtig procent bevolkt door Oeigoerse moslims en waren de Han-Chinezen met vier procent in de minderheid. Anno 2008 zijn de Han-Chinezen er goed voor veertig procent van de bevolking.
Een schijn van economische welvaart en autonomie verbergen de harde politieke en religieuze onderdrukking van de Oeigoeren. Het inkomen van een Oeigoerse boer is vijfmaal lager dan dat van een ingeweken Chinese arbeider en in het bankwezen, de politie, strijdmacht of overheid geraak je als Oeigoer zelden binnen. Samen met wat de Gentse onderzoeker Bruno De Cordier ‘de existentiële angst [van de Oeigoeren] ten aanzien van een numeriek sterkere, gedreven en agressieve tegencultuur [van de Chinezen]’ noemt, leidt dit alles tot onrust en erger.
Tijdens de Olympische Spelen kwamen zestien Chinese agenten om bij een aanslag in Kashgar. Er ontplofte ook een serie bommen in Kuqa en drie agenten werden neergestoken in Yamanya. Ook na de Spelen blijven de incidenten elkaar opvolgen. Dat komt China goed uit want verwijzend naar de aanslagen schildert de overheid schildert elk verzet als terroristisch af. De East Turkestan Islamic Movement bijvoorbeeld wordt gelinkt aan Al Qaeda. Internationale waarnemers vinden dat overdreven, al is een handvol Oeigoeren in de periode 1998-2001 wel op training geweest in Afghanistan. Wang Lequan, de partijsecretaris van Xinjiang: ‘Xinjiang zal de intensiteit van repressie tegen etnische separatisten altijd hoog houden en hen zonder genade verwoestende slagen toebrengen.’
China heeft goede redenen om Xinjiang stevig in handen te houden. Nu al komt bijna een derde van alle gas en olie die in China gewonnen wordt uit Xinjiang. Onder de woestijn ligt bovendien de grootste nog niet ontgonnen oliereserve van het land. Totdat die voordeliger aangeboord kan worden, fungeert Xinjiang steeds meer als een draaischijf voor de invoer van olie uit Kazachstan en binnenkort ook uit Pakistan. In dat laatste land investeerde China al bijna een miljard dollar voor een nieuwe oliehaven. In Kazachstan, dat nu reeds olie naar Xinjiang exporteert, werd 6,5 miljard dollar geïnvesteerd. Was Xinjiang vroeger niet veel meer dan een zanderige uithoek van het imperium, dan is de regio vandaag cruciaal voor de toekomst van China. (nm)
Lees hieronder het uitgebreide relaas van Nick Meynens bezoek aan Xinjiang
De opstand der Oeigoeren: deelnemen belangrijker dan winnen?
Tijdens de Olympische Spelen haalde een sluimerend conflict sporadisch de internationale media. Een schijn van economische welvaart en autonomie verbergt de harde politieke en religieuze onderdrukking van de Oeigoeren uit West-China. MO* bezocht de regio en sprak er met slachtoffers van een vergeten conflict. (Nick Meynen)
Kashgar is een eeuwenoud knooppunt van de zijderoute en heeft ook vandaag nog steeds de grootste markt van Centraal-Azië. Een gids die me door de binnenstad leidt, vertelt dat er de afgelopen jaren duizenden minderjarige moslimmeisjes door Chinese officieren meegenomen werden na een nachtelijk bezoek. Een andere gids, die enkel met ja en nee wil antwoorden, bevestigt het verhaal, maar hij heeft te veel schrik om er verder over uit te wijden. Een derde durfde helemaal niets zeggen. Enkel: ‘You are the water that flows away but we are the stones who stay’.
Bruno De Cordier werkte vijf jaar voor de VN in Centraal-Azië en volgt de situatie nu vanuit de Conflict Research Group aan de UGent. De Cordier: ‘Ik heb dat verhaal over de ontvoeringen van jonge vrouwen nog gehoord en gelezen, toen ging dat over bordelen in en rond Shanghai. Je moet oppassen met de talrijke stadslegendes in Centraal-Azië, maar het het lijkt me ook niet volkomen onmogelijk.’
In de aanloop naar de Olympische Spelen waren er geen problemen bij de doortocht van de olympische vlam. Enige navraag leert waarom. Talrijke Oeigoeren werden preventief gearresteerd en op de dag zelf mochten Oeigoeren zelfs niet buiten komen. De hele show bleek een exclusief evenement voor Chinese studenten, bankmedewerkers en ambtenaren. Zelfs toeristen zaten gevangen in hun hotel. Een inwoner van Kashgar vatte het zo samen: ‘Wij hebben geen Dalai Lama, geen Hollywoodsteun en geen boeddhisten maar moslims.’
Goede redenen
In een rapport somt Human Rights Watch een lange lijst schendingen van de mensenrechten op in Xinjiang, waaronder arrestaties, martelingen en executies van vreedzame activisten die hun religie op een voor de staat ‘onaanvaardbare manier’ willen uiten. Frustraties uiten zich in kleine betogingen, bijvoorbeeld tegen een verbod op hoofddoeken, die echter genadeloos in elkaar geslagen worden. Na een woelige periode einde jaren negentig durft de massa niet veel meer te ondernemen. Een kleine groep radicaliseert en pleegt aanslagen gericht op Chinese politie. Tijdens de Spelen kwamen 16 agenten om bij een aanslag in Kashgar, ontploften een hele serie bommen in Kuqa en werden drie agenten neergestoken in Yamanya.
Ook na de Spelen blijven de incidenten elkaar opvolgen. Ze komen China goed uit. Een paar aanslagen laten de regering toe elk verzet als terroristisch af te schilderen. De East Turkestan Islamic Movement wordt dan ook meteen gelinkt met Al Qaeda. Internationale waarnemers vinden dat overdreven, al is een handvol Oeigoeren in de periode 1998-2001 wel op training geweest in Afghanistan. Wang Lequan, de partijsecretaris van Xinjiang: “Xinjiang zal de intensiteit van repressie tegen etnische separatisten altijd hoog houden en hen zonder genade verwoestende slagen toedelen”.
China heeft goede redenen om Xinjiang stevig in handen te houden. Nu al komt bijna een derde van alle gas en olie die in China gewonnen wordt uit Xinjiang. Onder de woestijn ligt bovendien de grootste nog niet ontgonnen oliereserve van het land. In afwachting dat die voordeliger aangeboord kan worden, fungeert Xinjiang steeds meer als een draaischijf voor de invoer van olie uit Kazachstan en binnenkort ook uit Pakistan. In dat laatste land investeerde China al bijna een miljard dollar voor een nieuwe oliehaven. In Kazachstan, dat nu reeds olie naar Xinjiang exporteert, werd reeds 6,5 miljard dollar geïnvesteerd. Was Xinjiang vroeger niet veel meer dan een zanderige uithoek, dan is het vandaag cruciaal voor de weg die China inslaat.
(KADER) Historisch gezien wordt Xinjiang (letterlijk: nieuw gebied) bevolkt door Oeigoeren van Turkse en Mongoolse origine. Tot midden de twintigste eeuw vormde het gebied soms een onafhankelijke staat, maar sinds Mao China ‘herenigde’ komen de bevelen –en de Chinezen– uit Peking. De bevolking bestond midden vorige eeuw nog voor tachtig procent uit Oeigoerse moslims, vandaag zijn de de Han-Chinezen goed voor veertig procent van de bevolking, tegenover vier procent honderd jaar geleden. Het inkomen van een Oeigoerse boer is vijfmaal lager dan dat van een Chinese immigrant arbeider. In het bankwezen, bij politie en strijdmacht of overheid kom je als Oeigoer zelden binnen. De autonomie bestaat enkel op papier. De komst van de Chinezen heeft ook zijn goede kanten zoals beter en meer transport, communicatie en handel. Bruno De Cordier stelt echter dat deze voordelen niet opwegen tegen wat hij “de existentiële angst ten aanzien van een numeriek sterkere, gedreven en agressieve tegencultuur” noemt. Die angst kan in China niet geuit worden, maar in Turkse, Kazachse en zelfs Belgische diaspora ontstaan groepen die het voor de Oeigoerse zaak opnemen. Rebiya Kadeer, ooit een genomineerde voor de Nobelprijs vrede, bepleit de Oeigoerse belangen in de VS sinds ze in 2005 uit een Chinese cel kwam.
woensdag, november 12, 2008
Radicale voorstellen op internationale klimaattop in Brussel
Dinsdag 11 november, een dagje met het kruin van het klimaatwereldje.
Het is je vergeven als de naam Nicolas Stern je niets zegt maar voor het subwereldje van klimaatverandering geobsedeerden is Stern zo ongeveer de michael franti of michael moore van linkse sympathisanten: een vent met een boodschap die net iets anders, radicaler en duidelijk is. Nu wil het toeval dat deze kleine brit met grote woorden gisteren een vlammende speech kwam geven in het Europees Parlement in Brussel. De ideale gelegenheid om hem te interviewen voor de film rond klimaatverandering die we samen met de wereldmediatheek maken. Een paar andere klimaathelden passeerden die dag in Brussel de revue. Zo had ik de hele namiddag het geluk een laptop te delen met Jean Pascal Van Ypersele, de belgische vice voorzitter van het IPCC. Alle deelnemers konden via aan elkaar verbonden laptops reageren op sprekers en ideetjes formuleren en ook daar op reageren. Een ware brainstorm dus. Brainstormen met Van Ypersele en Stern interviewen in 1 dag, een fan zou voor minder de adrenaline voelen stromen. Dit enkel ter inleiding van een kort persberichtje over het toch wel belangrijke congres gisteren:
Op een klimaattop in het EU parlement zochten 500 topwetenschappers, specialisten en politici koortsachtig naar een ambitieus 'globaal contract' gebaseerd op 'klimaatrechtvaardigheid'. Hun doel: een krachtig voorstel lanceren vlak voor de jaarlijkse VN klimaatconferentie begin december in Polen. Verslag uit het klimaatfront.
“Klimaatverandering is de grootste marktfaling ooit“. De uitspraak komt van econoom Nicolas Stern. Hij schreef het beroemde rapport waaruit blijkt dat als we nu niet 1% van ons BNP in klimaatacties investeren we 5 tot 20% schade zullen leiden. Stern hield dinsdag een vlammende speech die veel bijval kende. “Na een CO2 feest van 200 jaar moet je niet alleen besluiten om op termijn met even grote glazen als het Zuiden te drinken, je moet de schade van je feest ook terugbetalen”. Hij was niet de enige die van mening was dat het rijke Noorden zijn ecologische schuld door te veel CO2 uitstoot moet compenseren.
De financiële crisis wordt hier als een kans en niet als een bedreiging gezien. Talrijke heilige huisjes die een jaar geleden onbespreekbaar waren, worden nu door toppolitici in vraag gesteld. “Markten moeten gereguleerd worden”. “De tijd voor een tax op speculatie is nu”. “Economische groei is niet de oplossing van het probleem.” Het regende dinsdag quote's die je normaal enkel van linkse activisten hoort, niet van economen en toppolitici. Er waren pleidooien voor een globaal Marshall Plan om de planeet te redden. Johan Rockström van het Stockholm Environment Institute ging het verst met een concreet voorstel om de CO2 uitstoot in de EU en de VS tegen 2020 tot 0 terug te brengen. In dit voorstel komt alle financiering uit inkomens groter dan 20 dollar per dag, waardoor ook de rijken in bijvoorbeeld China mee moeten betalen.
De verkiezing van Obama wordt hier als een enorme kans gezien en zijn voorstel voor 80% emissiereductie tegen 2050 wordt goed onthaald, maar tegelijk als onvoldoende afgedaan. De toon van de bijeenkomst was duidelijk: de schaal van maatregelen die we nodig hebben vormen niet minder dan een nieuwe industriële revolutie. De Keniaanse activiste Wahu Kaara waarschuwde in niet mis te verstane woorden dat als het rijke Noorden niet snel zijn verantwoordelijkheid ernstig opneemt het Zuiden niet meer zal toekijken en wachten op de ondergang. Haar charismatische betoog had iets weg van een ware oorlogsverklaring aan het vervuilende Noorden. Kaara was niet de enige die vond dat het enige alternatief van een zeer krachtig klimaatbeleid een globale burgeroorlog is. Van een wapenstilstand was dinsdag in het EU parlement niet veel te merken.
Nick Meynen
11 november 2008
zaterdag, september 13, 2008
De link tussen de wereld van Sarah Palin en uw kinderen
Groot nieuws! Bush junior onderneemt een actie omtrent het klimaat! Door in zijn thuisstaat Texas de noodtoestand uit te roepen naar aanleiding van orkaan Ike, de zoveelste megaorkaan dit seizoen, krijgt zijn achtertuin federaal geld. Mooi voor zijn supporters ‘at the ranch’. Zou het niet nog fijner zijn geweest mocht onze moderne kruisvaarder de afgelopen 8 jaar een handje meegeholpen hebben om te vermijden dat een land als Haïti 4 orkanen op 3 weken over zich heen krijgt met duizenden doden en een miljoen daklozen als gevolg? Als het op oorlog voeren aankomt is een preventieve aanval volgens de Bush doctrine best ok, waarom geen preventie actie tegen de klimaatoorlog? Want dat is het eigenlijk wel, een wereldwijde oorlog die miljoenen mensenlevens kost en steeds verder uit de hand aan het lopen is. De wetenschap is het al lang eens dat het de mens is die steeds meer en sterkere orkanen veroorzaakt maar Bush is als een kikker in een pan met water die op het vuur wordt gezet. Die beweegt ook niet als het water opwarmt, zelfs niet als het gaat koken.
Zijn vriendje Mc Cain (die 90% van alle voorstellen van Bush goedkeurde) heeft ondertussen een zekere Sarah Palin als vice gekozen. Deze sympathiek ogende dame omschrijft zichzelf als een pitbull met lippenstift. Om u een idee te geven: wat haar betreft mogen ijsberen vanuit helikopters neergeschoten worden. Gevraagd of ze klaar is om de troepen te leiden brengt ze haar voorzitterschap van de scouts van Alaska aan. Op milieuvlak pleit Sarah voor wat best kan doorgaan als het meest anti - groene standpunt in Amerika, wat toch niet makkelijk is in deze sterke competitie. Palin zit nog in het stadium van de ontkenning. Hoewel duizenden wetenschappers van over heel de wereld het eens zijn dat de mens verantwoordelijk is voor de opwarming der aarde trekt Sarah het toch in twijfel. Straks ziet ze nog een link tussen de 40% ijs die uit haar staat verdwenen is, het rosewell incident en de recente vondst van ijs op mars.
Waarom Sarah relevant is? Omdat Sarah diens chef Mc Cain in de peilingen tot boven Obama uitstuwt. Omdat Sarah ook onze toekomst op het spel zet. Waar Mc Cain nog twijfelde of het wel verstandig is om nog meer olie uit erg gevoelige gebieden in Alaska te halen is haar motto: drill drill drill!
Daarmee is de inzet van de verkiezingen in november duidelijk. Ofwel gaat we voor een beleid dat alvast het woord Kyoto durft uitspreken, ofwel gaan we naar een regime dat erger dan de nazi’s wordt. Als je de gevolgen van een door hen gepropageerde business as usual scenario op klimaatvlak naast de holocaust zet is dat niets overdreven. Even wat cijfertjes. Onder business as usual komen er tegen 2050 meer dan een miljard Aziaten in waterproblemen, moeten honderden miljoenen Afrikanen migreren (uiteraard vooral richting Europa) en sterven er binnenkort jaarlijks miljoenen mensen aan de gevolgen. Voor alle duidelijkheid: de VS alleen zijn verantwoordelijk voor een derde van de historische uitstoot, per capita nog steeds 5 keer meer als de Chinezen.
Is het bij ons zo veel beter? Ja en nee. Ook de EU neemt een groot deel van de uitstoot voor zijn rekening, maar de EU is wel de voortrekker in de internationale onderhandelingen om er iets aan te doen. Dezer dagen zijn industriële lobbies echter druk bezig om de EU emissie reductie doelstelling naar beneden te halen tot een peil die zal leiden tot 3,6°C opwarming, ver boven het niveau van 2°C dat wetenschappers wereldwijd aanschouwen als het point-of-no-return. Er zijn namelijk talrijke elkaar versterkende processen die de mens met geen geld ter wereld kan tegenhouden eenmaal de opwarming een te hoog niveau bereikt heeft. Ik bespaar u de details, maar tik gerust eens greenhouse feedback effects in bij google.
Wie denkt dat orkanen en droogte een ver-van-zijn-bed show zijn kan beter nog eens nadenken. Dat skiën in de Alpen niet meer mogelijk is? Een luxeprobleem. Dat dit ook bij ons voor waterproblemen zal zorgen? Geen twijfel. Niet alleen de mango’s zullen duurder worden, ons dagelijks eten zal zonder twijfel een steeds groter aandeel van onze inkomsten opeten. Ook overstromingen zitten in de lift, nu al stelde men in België 5 keer meer overstromingen vast als in de jaren 90. Onder een business as usual scenario is het een kwestie van tijd voor de 1e malariamug ook hier toeslaat en de Antwerpse kathedraal onder water staat. Kijk eens op www.hierbeginthet.be en op www.compenco2.be wat je zelf kunt doen om te vermijden dat je kinderen aan allerlei tropische ziektes blootgesteld zullen worden. Wil je meer weten over Sarah? Heel leuke site: www.stopsarahpalin.com/ en ook: http://www.desmogblog.com/palin-denies-climate-change-realities-on-first-day-as-mccains-running-mate.
vrijdag, juli 18, 2008
Aan Joël De Ceulaer, de nieuwste eco-negationist
Aan Joël De Ceulaer, de nieuwste eco-negationist
In het artikel “Op het tweede gezicht” veegt Joël De Ceulaer de groene ideologie als een leugenachtig monster onder de mat in een best entertainende pagina in Knack. Gaat er als warme broodjes in waarschijnlijk.
Het klinkt waarschijnlijk te ‘wetenschappelijk’ maar weet Joël dat uit een studie van 2004 door het vakblad Science blijkt dat in geen enkele van de 928 relevante publicaties met peer review kwaliteitscontrole de stelling betwist wordt dat de aarde aan het opwarmen is en dat de mens (lees: het rijke Noorden) daarvoor de hoofdverantwoordelijke is? Wat mij betreft mag de wetgeving op negationisme uitgebreid worden. Meer dan de helft van artikels over het klimaat in de pers trekken immers de opwarming en de mens die daar achter zit in twijfel. Ze scheppen daarmee twijfel bij de bevolking, terwijl de miljoenen in het Zuiden die nu reeds aan de gevolgen sterven evenveel respect krijgen als de joden in de 2e wereldoorlog.
Joël schrijft dat het eco-onzin is om de minsten onder ons te behoeden voor het onheil dat met de opwarming ‘zou gepaard gaan’. Dat is dus net hetzelfde als zeggen dat de holocaust slecht ‘zou geweest zijn’ voor de joden. Lees eens een beetje literatuur jongen, zoals die van de IPCC, een wetenschappelijk panel dat een consensus vormt over wat we weten omtrent klimaatverandering (inclusief de gevolgen). En als je zowel de Groenen als de wetenschap niet gelooft, ik heb anders best nog wat originele vakantietips.
Bezoek het bergdorp Halji in Nepal eens. Een gletsjermeer barstte er vorig jaar uit zijn voegen waarbij de vloedgolf een dorp dat al 500 jaar bestond vernielde. Ga eens naar het Noorden van Pakistan, ik kwam er een man tegen die met een schop en een zak cement de strijd voerde met gaten in hun irrigatiekanaal dat op springen stond door veel te snel smeltende gletsjers. De bergen niets voor jou? Eerder een zon, strand en zee liefhebber? Prima, de Aralzee in Kazachstan heeft het allemaal. Voor die laatste zou ik niet te lang talmen, ze is bijna verdwenen en toen ik er vorige week passeerde was het er boven de 40 graden. Aan het huidige verdampingstempo zou ik er geen jaar meer mee wachten. Vergeet je frigobox niet, de catering van de honderdduizenden mensen die van de zee afhankelijk zijn laat soms een beetje te wensen over.
Ach Joël, dit soort ‘verhalen’ dringt waarschijnlijk niet door terwijl je dit leest, in je vervuilende vliegtuig of auto op weg naar een zonnige bestemming in wat voor jou het zuiden is: de Spaanse Costa Brava of Tenerife. En geef het maar toe, eigenlijk hoop je stiekem dat het in België een graadje meer wordt. Veel leuker dan de realiteit onder ogen te zien is het belachelijk maken van een paar goedbedoelde kleinschalige initiatieven en meteen de hele groene ideologie te klasseren ter hoogte van de getuigen van Jehova. Terwijl jouw maag in de knoop geraakt van ecosmossen raken die van miljoenen in het Zuiden in de knoop door klimaatveranderingen waar wij in het rijke en vervuilende Noorden de oorzaak van zijn. Denk je daar nog eens over na voor je onze bevolking nog eens misleid met een ‘leuke’ column?
dinsdag, juli 15, 2008
van centraal azie naar het minst stabiele land ter wereld
Sinds het laatste berichtje uit Pakistan hebben we duistere verhalen gehoord in even duistere stegen in Kashgar, reed ik met een jeep doorheen de Kyrgizische steppes terwijl de Oezbeekse politieker die ons de lift gaf een dutje deed, liepen we verkeerd in het Tien Shan gebergte maar waren daar zeer blij mee, namen een bad op dezelfde plek waar Boris Jeltsin en Joeri Gagarin dit ooit deden, vergaapten ons aan de fashionbabes uit Bishkek, wimpelden Kazachtse vrouwen af die in een trein waar het 40 graden was bonten sjaals verkochten, stapten we in elke metrohalte van moskou af gewoon omdat die zo mooi zijn, spendeerden we drie uur in Riga en nog minder in Berlijn en bevinden we ons nu in een land waarvan we nog niet goed weten of het nog bestaat, wie er aan de macht is en hoe de inboorlingen zich temidden deze chaos stand houden. Details over bovenstaande en andere verhalen zijn voortaan dan ook niet meer te vinden op dit forum, maar tussen pot en pint, soep en patatten of temidden de betere podia ergens te velde. Graag tot binnenkort.
woensdag, juni 18, 2008
Leven met smeltende gletsjers in Noord Pakistan
Leven met smeltende gletsjers in Noord Pakistan
Water is leven. Nergens is dit zo overduidelijk als in het Noorden van Pakistan. Waar Karakorum, Himalaya en Hindu Kush samen komen vormt de Indus rivier het enige teken van leven in een barre bergwoestijn. Net om de hoek liggen diepgroene oases met bossen, in het leven geroepen door irrigatie. De contrasten blijven verbazen, zoals wanneer een bijna horizontale lijn struikgewas een kanaal op een steile bergflank camoufleert. De bouwers van deze kanalen hadden duidelijk geen last van hoogtevrees en zijn niets minder dan helden. Ook al stierven er reeds 100 mensen op een stuk kanaal van 400 meter lang nabij Karimabad, zonder het kanaal overleeft er niemand in deze streek.
Quasi al het water komt uit de vaak tientallen kilometers lange gletsjers. Deze verplaatsen zich uiteraard dagelijks, waardoor lokale mannen een beurtrol hebben om op de gletsjer de toevoer in het kanaal te verzekeren. Elke dag voert een dorpeling van 6 tot 6 een strijd van David tegen Goliath met een schop, wat zand, stenen en een zak cement tegen een gigantische gletsjer. Op plaatsen waar de strijd verloren is getuigen enkel muurtjes van stenen waar ooit akkers vol gewassen stonden. Aan Borit Lake werd de strijd vorig jaar verloren, waardoor 9 families hun valiezen moesten pakken om in een stadje verderop als landarbeiders te gaan werken.
De Pakistaanse overheid investeert nochtans massaal in irrigatie, het wil duidelijk maken dat dit deel van Kashmir tot Pakistan behoort. In Indische kaarten staat heel Kashmir en dus ook deze streek bij India. Een bord midden in de woestijn kondigt de bouw van een nieuwe stad aan, met 125 plots, kanalen, een school, hulppost, speelgrond enz. Wegen dringen tot diep in bijna elke vallei door.
Waar de overheid weinig aan kan doen is de afsmelting van de gletsjers. Bijna al het water en dus leven komt uit deze gletsjers voort, maar meerdere mensen die we hier aanspreken zeggen ons dat het ongewoon warm is. Kleine riviertjes vormen begin juni kolkende zwarte water massas die reeds veel paden afgebroken hebben, tot verbazing van zelfs de lokale mensen. Bij een wandeling langs een waterkanaal kwamen we een man met schop tegen die koortsachtig een gevecht tegen een bres in het kanaal voerde. Het lukte hem nog net om een instorting van de kanaalmuur en dus ook ons pad te vermijden, maar op tientallen andere plekken spoot het water uit barsten in de muur van zand en stenen. In Hunza voert de mens een strijd met het water en de gletsjers, waarbij de opwarming van de aarde als een zwaard van Damocles bovenhun hoofd hangt.